Xác định chủ ngữ là kiến thức căn bản mà các em học sinh cần nắm vững. Bài viết dưới đây sẽ giúp các em xác định đúng chủ ngữ là gì và mối liên hệ giữa chủ ngữ và vị ngữ.
Định nghĩa chủ ngữ
Chủ ngữ là thành phần quan trọng trong câu và là kiến thức căn bản trong môn tiếng Việt mà các em cần nắm vững. Vậy đặc điểm và chức năng chính của chủ ngữ là gì?
Khái niệm và cấu tạo
Chủ ngữ là yếu tố bắt buộc và là thành phần chính cần phải có trong một câu hoàn chỉnh. Thành phần này dùng để chỉ một người, sự vật hoặc sự việc nào đó. Chủ ngữ trong câu để trả lời các câu hỏi Ai? Cái gì? Con gì?
Danh từ, cụm danh từ hoặc đại từ thường được dùng để làm chủ ngữ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, chủ ngữ có thể là động từ (hoặc cụm động từ), tính từ (hoặc cụm tính từ). Một câu hoàn chỉnh có thể có một hoặc nhiều chủ ngữ.
Chủ ngữ trả lời các câu hỏi Ai? Cái gì? Con gì?
Cách nhận dạng chủ ngữ trong câu
Để xác định đúng chủ ngữ trong câu, các em cần nắm rõ các dấu hiệu nhận biết nhất định. Chủ ngữ cần phải có các yếu tố sau:
- Chủ ngữ thường được đặt ở đầu một câu đơn, và đứng trước thành phần vị ngữ trong câu
- Chủ ngữ thường chỉ vào một người, một sự vật, một sự việc hoặc một hiện tượng nhất định. Và thường trả lời cho các câu hỏi Ai?, Cái gì?, Sự việc gì?, Sự vật nào?, và Hiện tượng gì?
Ví dụ
Sau đây là các ví dụ đơn giản về chủ ngữ mà các em cần biết. Giúp các em hiểu rõ cách xác định và chức năng của chủ ngữ trong câu.
a) Em đang học bài (chủ ngữ trong câu là “Em” và trả lời cho câu hỏi Ai?)
b) Xe buýt đang đi trên đường (chủ ngữ trong câu là “xe buýt” trả lời cho câu hỏi Cái gì?)
c) Cuộc thi đã bắt đầu (chủ ngữ trong câu là “cuộc thi” trả lời cho câu hỏi Sự việc gì?)
d) Sấm sét có tiếng rất lớn (chủ ngữ trong câu là “sấm sét” trả lời cho câu hỏi Hiện tượng gì?)
Vị ngữ là gì?
Trong câu hoàn chỉnh. ngoài chủ ngữ thì vị ngữ cũng là một yếu tố quan trọng trong câu. Vậy vị ngữ là gì và cấu tạo như thế nào?
Khái niệm chung và cấu tạo
Cũng như chủ ngữ, vị ngữ là thành phần chính trong câu hoàn chỉnh. Thành phần này dùng để diễn đạt các hành động, tính chất, quá trình, quan hệ hoặc trạng thái của người, sự vật hoặc sự việc trong câu thông qua chủ ngữ. Để xác định vị ngữ trong câu cần có các yếu tố:
- Được hình thành từ động từ (hoặc cụm động từ), tính từ (hoặc cụm tính từ), trạng từ (hoặc cụm trạng từ) để mô tả. Trong trường hợp đặc biệt vị ngữ là danh từ (hoặc cụm danh từ)
- Thường trả lời cho các câu hỏi làm gì?, Như thế nào?, Là gì?,…
Ví dụ
Sau đây là các ví dụ đơn giản về vị ngữ mà các em cần biết. Giúp các em hiểu rõ cách xác định và chức năng của chủ ngữ trong câu.
a) Con chim đang hót (vị ngữ trong câu là “đang hót” trả lời hỏi Làm gì?)
b) Bầu trời thật trong xanh (vị ngữ trong câu là “trong xanh” trả lời cho câu hỏi Như thế nào?)
c) Trường học là ngôi nhà thứ hai của em (vị ngữ trong câu là cụm danh từ “ngôi nhà thứ hai của em” trả lời cho câu hỏi Là gì?)
Mối liên hệ giữa chủ ngữ và vị ngữ
Như các kiến thức được nêu trên, cả chủ ngữ và vị ngữ đều là các yếu tố quan trọng và là thành phần bắt buộc phải có trong câu hoàn chỉnh. Vậy cấu trúc một câu đơn giản hoàn chỉnh là: Chủ ngữ + Vị ngữ.
Chủ ngữ dùng để mô tả người, sự vật hoặc sự việc có trong câu. Và vị ngữ đóng vai trò mô tả hành động, tính chất, quá trình, quan hệ hoặc trạng thái của chủ ngữ trong câu đấy. Dưới đây sẽ nhắc lại các kỹ năng và bài tập ví giúp các em nắm rõ hơn về kiến thức này.
Các bài tập ví dụ
Xác định chủ ngữ vị ngữ trong các câu dưới đây. Và cho biết các thành phần trả lời cho câu hỏi nào?
a) Sự sống cứ tiếp tục trong âm thầm.
Trả lời:
Chủ ngữ trong câu là “Sự sống” trả lời cho câu hỏi Cái gì?
Vị ngữ trong câu là “tiếp tục trong âm thầm” trả lời cho câu hỏi Làm gì? Như thế nào?
b) Hoa lá, quả chín, những vạt nấm ẩm ướt và con suối chảy thầm dưới chân đua nhau toả mùi thơm.
Trả lời:
Chủ ngữ trong câu lần lượt là “Hoa lá, quả chín, những vạt nấm ẩm ướt” và cụm danh từ “con suối chảy thầm dưới chân” trả lời cho câu hỏi Cái gì?
Vị ngữ trong câu là “đua nhau toả mùi thơm” trả lời cho câu hỏi “như thế nào?”
c) Mặt trăng đã nhỏ lại, sáng vằng vặc
Trả lời:
Chủ ngữ trong câu là Mặt trăng trả lời cho câu hỏi Cái gì?
Vị ngữ trong câu là “nhỏ lại, sáng vằng vặc” trả lời cho câu hỏi “Như thế nào?”
Bài viết trên đây đã giúp các em trả lời các kiến thức về chủ ngữ là gì , vị ngữ là gì cùng các xác định thành phần trong câu. Các em cần luyện tập nhiều hơn để thành thạo dạng bài này và đạt kết quả tốt nhất trong môn Tiếng Việt.
